Πέμπτη 9 Ιουνίου 2011

ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ

  
Η Φιλοσοφία του Χάιντεγκερ είναι «Φιλοσοφία του Είναι»: Του «Είναι» όχι σαν φιλοσοφικής σύλληψης, σαν ιδέας, αλλά του «συγκεκριμμένου είναι», «αυτού που έχει συνείδηση του είναι», της ύπαρξης, του ανθρώπου: Γι’ αυτό και ο Χάιντεγκερ εισάγει ένα νέο όρο γιά την φιλοσοφία της εποχής του, το Da-sein (το «Εδώ-είναι» το «πάρειμι» της αρχαιοελληνικής»).
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Τί είναι το Da-sein; Το «Εδώ-είναι»;
1) Το «Εδώ-είναι» (αυτό που είμαστε όλοι, σαν άνθρωποι), είναι αυτό που συμμετέχει στο ΕΙΝΑΙ, αλλά δεν είναι το ΕΙΝΑΙ.
2) Το «Εδώ-είναι» δεν είναι το απλό seiendes (το ον, το «αμέσως υπαρκτό»), η απλή δεδομένη ύπαρξη, δηλαδή ένας σκεπτόμενος οργανισμός που ζει κι αντιδρά μέσα στο περιβάλλον, σε υλικό, κοινωνικό, διανοητικό, επίπεδο.
3) Το «Εδώ-είναι» βρίσκεται εντός του χρόνου, άρα έχει την δυνατότητα να εξελιχθεί, να αλλάξει (και πράγματι εξελίσσεται): Ο χρόνος είναι ο χώρος της ελευθερίας του, των ευκαιριών του, των επιλογών του και των ευθυνών του γιά ό,τι γίνεται αυτό το ίδιο.
4) Το «Εδώ-είναι» αποτελεί μία παρουσία μέσα στον «άπειρο χώρο του μη-είναι»: Το μη-είναι δεν είναι απλά η άρνηση, το αντίθετο του «είναι», αλλά το άπειρο δυναμικό πεδίο εντός του οποίου μπορεί το «Εδώ-είναι» να επεκταθεί.
5) Το «Εδώ-είναι» εκδηλώνεται σαν υποκείμενο, σαν εγώ, μέσα στον χώρο του μη-είναι και βρίσκεται εδώ μαζί με άλλα «Εδώ-είναι».
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Το «Εδώ-είναι» είναι λοιπόν το απλό seiendes, η απλή δεδομένη ύπαρξη, μαζί όμως με την δυνατότητα να εξελιχθεί και να αναδυθεί ως το SEIN (το ΕΙΝΑΙ).
1) Όσο το «Εδώ-είναι», ο άνθρωπος, παραμένει μία απλή ύπαρξη κι απορροφιέται σε υλικές, κοινωνικές, διανοητικές δραστηριότητες, είναι απλά «κάποιος» (μαζί με άλλους «κάποιους») στον απέραντο χώρο του μη είναι. Περνούν τα χρόνια έτσι και καταλήγει στον θάνατο, περνά το κατώφλι του θανάτου μόνος, προς τα που; Δεν γνωρίζει.
2) Αλλά το «Εδώ-είναι είναι η απλή ύπαρξη με δυναμικό χαρακτήρα. Μπορεί να εξελιχθεί μέσα στον χρόνο, μέσα στον χώρο του μη-είναι, να ενδυναμώση την παρουσία του, το υποκείμενο, το εγώ (την αντίληψη του «Είναι»), να συμμετάσχει δηλαδή περισσότερο στο ΕΙΝΑΙ.
3) Τελικά όμως η εξέλιξη του «Εδώ-είναι» προς το ΕΙΝΑΙ οδηγεί σε αδιέξοδο. Το «Εδώ-είναι» παγιδευμένο:
Α) Ο χρόνος της εξέλιξής του δεν είναι απεριόριστος, περιορίζεται ανάμεσα στην γέννηση και τον θάνατο.
Β) Όσο κι αν το «Εδώ-είναι» επεκτείνεται στον χώρο του μη-είναι, αυτός ο χώρος είναι άπειρος και πάντα μένει χώρος γιά να επεκταθεί...
Γ) Όσο κι αν μέσα στο «Εδώ-είναι» η «αντίληψη του Είναι» ενδυναμώνεται, το «Εδώ-είναι» δεν μπορεί να ξεφύγει από τον περιορισμό του εγώ, του υποκειμένου και να φτάσει ως το ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΝΑΙ.
Τελικά η πρόσβαση στο ΕΙΝΑΙ είναι αδύνατη.
4) Τι κάνουμε λοιπόν; Είμαστε εδώ (χωρίς να μας ρωτήσει κανείς), μέσα σε αυτή την κατάσταση. Πως θα ενεργήσουμε; Που θα πάμε; Είμαστε μέσα στον λαβύρινθο της προσωπικής μας ύπαρξης. Αλλά κι όλοι οι άλλοι γύρω μας είναι στην ίδια κατάσταση. Όντα σε σύγχιση, φτιάχνουμε κοινωνίες της σύγχισης και της αδικίας. Έχουμε σχέσεις σύγχισης και εγωισμού. Επικοινωνούμε μονολογώντας μέσα στην σύγχιση.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Όλη η «φιλοσοφία» του Χάιντεγκερ υπήρξε μία προσπάθεια να διατυπώσει με λογικό τρόπο τις μυστικές «οντολογικές» εμπειρίες του. Στο τέλος της ζωής του, επιτέλους, αναδύθηκε στο ΕΙΝΑΙ. Πως έγινε; Πως γίνεται; Πως μπορούμε να το κάνουμε;
1) Η ζωή μέσα στον χρόνο, οι δραστηριότητές μας, οι ενασχολήσεις μας, είναι χωρίς σημασία. Θα πρέπει να τους αφαιρέσουμε την βαθύτερη σημασία τους. Όχι να σταματήσουμε να ζούμε: Έτσι ο χρόνος παύει να έχει σημασία, δεν μας απασχολεί (σαν ευκαιρία να εξελιχθούμε)...
2) Όλη αυτή η διανοητική προσπάθεια να επεκταθούμε, να γνωρίσουμε, να διαφωτίσουμε τον χώρο της ύπαρξής μας, να προσανατολιστούμε, να εξελιχθούμε, να αλλάξουμε, να βρούμε διέξοδο, να φωτισθούμε, να γίνουμε, κάτι, θεός, ο,τιδήποτε, κλπ., κλπ., δεν οδηγούν πουθενά. Όσο κι αν επεκτεινόμαστε διανοητικά στον χώρο του μη-είναι (που είναι επίσης μία διανοητική αντίληψη) πάντα θα είμαστε μία περιορισμένη ύπαρξη και πάντα θα υπάρχει χώρος να επεκταθούμε κι άλλο. Η διανοητική επέκταση είναι αδιέξοδη. Η κατανόηση αυτού του γεγονότος αποδυναμώνει το μη-είναι σαν δυναμικό πεδίο επέκτασής μας.
3) Το «Εδώ-είναι» στην ουσία του, σαν παρουσία, σαν κεντρομόλος δύναμη, ενίσχυσης του υποκειμένου, ενδυνάμωσης της αντίληψης του προσωπικού Είναι, μας οδηγεί σε απομόνωση απο το ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, το ΕΙΝΑΙ. Κι αυτή η τάση μέσα μας πρέπει να ξεπερασθεί.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Που οδηγούμαστε έτσι;
Το «Εδώ-είναι» αφαιρώντας την σημασία των ενασχολήσεών του βρίσκεται ουσιαστικά πέρα από τον χρόνο:ζει στο τώρα...
Εγκαταλείποντας την διανοητική δραστηριότητα της επέκτασης, βρίσκεται μέσα στο πραγματικό είναι, αυτό που συμβαίνει, δεν εξελίσσεται πιά μέσα στον διανοητικό χώρο του μη-είναι...
Εγκαταλείποντας την κεντρομόλο αντίληψη του εγώ αναδύεται μεσα στο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΝΑΙ.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Έτσι το «Εδώ-είναι» εγκαταλείποντας κάθε περιοριστική δραστηριότητα μέσα του αναδύεται στο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΝΑΙ, στο ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΝΑΙ. Αυτό το ΕΙΝΑΙ, σαν άρνηση όλων των περιοριστικών δραστηριοτήτων του «Εδώ-είναι» είναι ένα «Είναι άδειο από προσωπική δραστηριότητα». Γιά να το τονίσει αυτό ο Χάιντεγκερ το παριστάνει σαν SEIN (ΕΙΝΑΙ) διαγραμμένο (δηλαδή γράφειτο ΕΙΝΑΙ και το διαγράφει. Αυτό υποδεικνύει τον τρόπο που έφτασε στο ΕΙΝΑΙ, διαγράφοντας, εγκαλείποντας, απορρίπτονταςμ αλλά και την «ποιότητα» αυτου του ΕΙΝΑΙ (που είναι χωρίς ιδιότητες).
Αυτό το ΕΙΝΑΙ είναι πέρα από τον χρόνο, συμβαίνει τώρα εδώ και καταλαμβάνει όλο των χώρο της εποπτείας μας, είναι μία Αντικειμενική Παγκόσμια Παρουσία. Είναι άδειο από ιδιότητες και δεν διαφέρει σε τίποτα από το μη-είναι. Στην πραγματικότητα «Είναι» και μη-είναι έχουν ξεπεραστεί μέσα στο ΕΙΝΑΙ.
Αυτό το ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΕΝΟ, περιγράφεται τελικά με όρους όπως το ΑΠΟΦΑΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ των μυστικών, όπως η θεότητα (Gottheit) του Μάιστερ Έκχαρτ..
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Το τελικό συμπέρασμα από όλη αυτή την πορεία στα χνάρια του Χάιντεγκερ είναι το εξής:
Η ύπαρξη, (αυτό που είμαστε όλοι μας) βρίσκεται μέσα στον προσωπικό λαβύρινθο των αντιλήψεων, των δραστηριότήτων της. Όσο περιπλανιόμαστε μέσα στον λαβύρινθο του υποκειμένου δεν μπορούμε να βρούμε διέξοδο προς την ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, προς το ΑΛΗΘΙΝΟ ΕΙΝΑΙ. Αυτό το ΑΛΗΘΙΝΟ ΕΙΝΑΙ δεν μπορεί να κατακτηθεί μέσα στο υποκείμενο, με διανοητικές προσπάθειες, με την σκέψη. Πρέπει να σπάσουμε τα όρια του εγώ και να βιώσουμε το ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...